انتخاب توزیع از اولین سوالاتیه که افراد تازه وارد به دنیای گنو/لینوکس می‌پرسن و خب خیلی نظرات غلط راجع بهش می‌شنوم… بد ندیدم یه توضیحی بدم، به قول جادی یک‌بار برای همیشه!
اول از تفاوت توزیع و سیستم‌عامل بگم:
سیستم‌عامل رو اگه بخوام خیلی کلی تعریف کنم، همون رابط بین سخت‌افزار و کاربر هست، در واقع کار کاربر رو در استفاده از سخت‌افزار راحت می‌کنه، از سیستم‌عامل‌های معروف میشه به: گنو/لینوکس، ویندوز، مک، BSD، FreeBSD، UNIX و… اشاره کرد.
پس گنو/لینوکس یک سیستم‌عامله، پس توزیع چیه؟ ورژنه؟ نه!
همه توزیع‌های گنو/لینوکس، سیستم‌عامل‌های گنو/لینوکسی هستن که تفاوت‌هایی با هم دارن، که این تفاوت‌ها معمولا در ساختار سیستم‌عامل نیست، بلکه در نحوه قرار گرفتن بسته‌های نرم‌افزاری در مخازن جهت به روزرسانی، نسخه‌بندی، پشتیبانی و بعضی ابزارهای پیشفرض نصب شده با هم تفاوت دارن.
درواقع شما اگه بخواید می‌تونید فدورا نصب کنید، انقدر ابزارها و تنظیماتش رو عوض کنید که تبدیل به اوبونتو بشه از هر نظر! ولی خب کار بیهوده‌ای هست و زمانبر! کسی این کار رو نمی‌کنه 🙂
تو این نمودار تعداد توزیعها و وابستگیشون به هم رو ببینید!!
تفاوت توزیعها
بگذارید بیشتر بحث تفاوت توزیعها رو باز کنم تا که کمک می‌کنه به انتخاب توزیع!
تفاوت در ظاهر!!!
یکی از غلط‌ترین راه‌های انتخاب توزیع، انتخاب توزیع از روی ظاهر هست! در گنو/لینوکس شما می‌تونید میزکارهای مختلف رو در توزیع‌های مختلف داشته باشید! ظاهر یک توزیع اصلا ربطی به خود توزیع نداره، فقط یک میزکار نصب شده و یک‌سری تنظیمات روی اون انجام شده که میشه روی هر توزیع دیگه‌ای انجامش داد.
درواقع اگه شما اوبونتو دیدید از ظاهرش خوشتون اومده، شما از اوبونتو خوشت نیومده، از میزکار یونیتی خوشت اومده!
خیلی این جمله خنده‌دار رو شنیدم که یسری آدم می‌خوان خفن بشن میگن می‌خوایم آرچ نصب کنیم 😐 بعد میگن آرچ خوشگله!!!!!!!!!!! دوستان آرچ‌لینوکس رو وقتی نصب می‌کنید اصلا رابط گرافیکی نداره!! کاربر خودش یه چیزی نصب و تنظیم می‌کنه!
یه مطلب قبلا راجع به میزکار‌ها نوشتم که توصیه میکنم بخونید!
تفاوت در نحوه به روزرسانی و نسخه‌بندی:
توزیع‌های گنو/لینوکس رو از نظر نحوه به روزرسانی و نسخه‌بندی میشه به ۲ دسته‌ی کلی تقسیم کرد، دسته‌ی یخ‌زده یا ثابت (Freezed | Standard Release) و دسته غلتان (Rolling Release) {البته یه دسته نیمه‌غلتان هم هست که من بهش اشاره نمی‌کنم}
توزیع‌های یخ‌زده یا استاندارد:
این توزیعها (که می‌شناسیدشون فقط اسمشون رو نمی‌دونستید) نسخه‌بندی دارن و معمولا طبق یک زمان‌بندی خاص نسخه جدید با تغییرات و بهبودهای نسبتاً خوبی منتشر می‌شن (بعضی از توزیعها هم بدون زمان‌بندی، یعنی هر وقت نسخه‌جدید حاضر شد!) یعنی مثلا اوبونتو هرسال در ماه ۴ میلادی نسخه xx.04 رو منتشر می‌کنه، و در ماه ۱۰ میلادی xx.10 رو منتشر می‌کنه که xx سال میلادی هست، یعنی اگر الان ۲۰۱۶ هستیم ۱۶.۱۰ میاد!
علاوه بر این، این توزیعها قبل از قرار دادن بسته‌های نرم‌افزاری در مخازن جهت استفاده کاربران، اونها رو بیشتر تست می‌کنن و بیشتر سعی می‌کنن از سازگاری‌شون با بسته‌های موجود و پایداری‌شون مطمئن بشن، برای همین اگر مثلا امروز نرم‌افزار لیبره‌آفیس یک ورژن جدید میده، ممکنه بعد از یک روز در مخازن فدورا، بعد از یک هفته در مخازن اوبونتو و شاید بعد از ۱ سال در مخازن دبیان در درسترس باشه!
این تست‌ها و مطمئن شدن از پایداری باعث میشه تا کاربر با خیال راحت‌تر آپدیت رو انجام بده و نگران ناسازگاری و ناپایداری سیستمش نباشه! البته کاربری که صحبتش رو میکنم کاربر خانگی نیست، بلکه یک سیس‌ادمین هست که نگران پایداری سرورش هست، وگرنه کاربر خانگی لازم نیست مثل دبیان انقدر نگران ناپایداری باشه و در واقع شما (کاربر خانگی) با اوبونتو نسبت به دبیان اصلا ناپایداری‌ای احساس نمی‌کنید!
دبیان، اوبونتو، فدورا و… نمونه‌هایی از توزیع‌های یخ‌زده هستند.
توزیع‌های غلتان
این توزیعها نسخه‌بندی ندارند یعنی کاربر بعد از نصب توزیع، و با آپدیت بسته‌های موجود در سیستم، همیشه در آخرین و به روزترین حالت سیستم‌عامل خود قرار داره و درگیر نصب نسخه جدید یا آپدیت به نسخه جدید و… نیست.
این توزیعها نسبت به توزیع‌های یخ‌زده، بسته‌های به روزتری در مخازن خود دارند. این توزیعها برای کاربرانی مناسبه که دوست دارن روی لبه‌ی تکنولوژی باشن و همیشه آخرین نسخه هر نرم‌افزار رو داشته باشن.
برخلاف توزیع‌های یخ‌زده این توزیعها کمتر بسته‌های جدید رو تست می‌کنند و بعد از انتشار نسخه جدید از هر برنامه، اون برنامه در سریع‌ترین زمان ممکن در مخازن قرار می‌گیرن. این موضوع میتونه باعث ناپایدار شدن سیستم بشه، این حرف من به این معنی نیست که این توزیعها ناپایدار هستند. فقط به این معناست که پتانسیل بیشتری برای ناپایدار شدن دارند! و باز هم اینجا ناپایداری از نظر کاربر حرفه‌ای هست که یه سرور داره و نگران پایداریشه نه یه کاربر خانگی! در واقع کاربر خانگی اصلا ناپایداری‌ای احساس نخواهد کرد.
توصیه مهم:
هرگز از توزیع‌های غلتان به عنوان سرور استفاده نکنید 🙂 حتی اگر طرفدار این توزیعها هستید.
آرچ‌لینوکس، جنتو و… نمونه‌هایی از توزیع‌های غلتان هستند.
(اسم این توزیعها خیلی خفن و رعب‌آور به نظر میاد ولی حقیقت اینه که کاربرای این توزیعها نه خفن هستن، نه آدمای خیلی کار بلدی هستن، نه خیلی خفنه اگه اینا رو نصب کنید! پس توی جو قرار نگیرید 😉 )
تفاوت در ابزارها
منظور از تفاوت در ابزارها، تفاوت در ابزارهایی مثل مدیر بسته هست، نه ابزاری مثل میزکار از پیش نصب شده، یا ابزارهای کار با گرافیک از پیش نصب شده، یا ابزارهای شبکه از پیش نصب شده! این دست ابزارها رو می‌تونید توی هر توزیع دیگه‌ای به راحتی نصب و استفاده کنید، در واقع من یه توزیع میخوام برای کارای گرافیکی! حرف غلطیه! درسته، هستن توزیع‌هایی با ابزارای کار با گرافیک از پیش نصب شده، اما این نباید ملاک انتخاب شما باشه!
توزیع‌های گنو/لینوکس در ابزارهایی مثل مدیر بسته با هم تفاوت دارن، مثلا مدیر بسته توزیع‌های دبیانی (دبیان و مشتقات از جمله اوبونتو) apt هست، مدیر بسته توزیع‌های ردهتی dnf هست، مدیر بسته آرچ pacman و مدیر بسته جنتو emerge هست. که هرکدوم خصوصیات و مزایا و معایب خودشون رو دارن که باید راجع بهشون تحقیق کنید. اینجا می‌تونید یه مقایسه نسبتاً خوب از تفاوت دستورات مدیر بسته‌ها ببینید. البته همه تفاوت در دستورات نیست و کارایی و سرعت و قابلیت‌های مدیربسته‌ها با هم تفاوت دارن که اینجا نمی‌شه زیاد بازش کرد.
تفاوت در تعداد بسته‌های موجود در مخازن و جامعه کاربری
یکی دیگه از تفاوت‌های مهم تفاوت در تعداد بسته‌های موجود در مخازن توزیعتون هست. هرچه تعداد این بسته‌ها بیشتر باشه شما دست بازتره و کار راحت‌تری برای نصب نرم‌افزار جدید خواهید داشت! توزیع‌هایی مثل دبیان و اوبونتو قوی‌ترین مخازن نرم‌افزاری رو دارن که البته میشه با اضافه کردن مخازن غیررسمی (که معمولا کار توصیه شده‌ای نیست) اونها رو قوی‌تر هم کرد! توزیع‌هایی مثل آرچ‌لینوکس هم هرچند از دبیان بسته کمتر در مخازن رسمی دارند، اما معمولا بسته‌های مهم و کاربردی رو در مخزن رسمی دارند و در موارد وجود نداشتن بسته در مخزن رسمی هم می‌توان از AUR یا مخازن کاربری آرچ استفاده کرد که بسیار غنی هستند.
جامعه کاربری میتونه عامل مهمی در انتخاب توزیع باشه، چرا؟ چون هرچی کاربرای بیشتری از توزیع شما استفاده کنن، میتونن شما رو در حل مشکلاتتون بهتر کمک کنن و با تجربیاتشون بهتون کمک کنن! ویکی و تالار گفتمان فعال میتونه بسیار کمک کننده باشه.
بسیار عالی… بلاخره یکی پیدا شد بدون تعصب، یه مطلب جامع در مورد انتخاب توزیع بنویسه!
ممنون 😊 البته جادی هم نوشته همچین مطلبی، یه سری چیزا توش نبود سعی کردم اینجا بگم
زیادم بی طرفانه نبود. جناب علی اقا انگار خیلی از هکر نما ها دل خوشی ندارن .
به نظر شما بهتر نیست این دوستان رو به راه راست هدایت کرد و از نیرو و علاقه ( که این روزا گوهری هست برای خودش )استفاده کرد؟!
تو این مطلب شما فقط کوبیده بودی بنده گان خدا رو ( من خودمم کم نکشیدم البته ازشون )
نمی‌دونم… شاید توقع داری طرف کسی که راه رو داره غلط می‌ره رو هم بگیرم…
آره درسته باید هدایتشون کرد، به نظرم مطلب بالا هم برای همینه، که از راه غلط در بیان و یه توزیع معقول نصب کنن و شروع کنن گنو/لینوکس یاد گرفتن، به جای اینکه تو جو هکر شدن باشن و کالی و…
و البته فکر کنم می‌خواستی یه جای دیگه کامنت بذاری اینجا گذاشتی… توی این مطلب خیلی به حکرا (واژه‌ای اختراعی برای قاطی نشدن هکر واقعی و هکرنما) نتوپیده بودم :))
میشه لینک مطلبی که جادی در مورد انتخواب توزیع رو بدید؟
https://jadi.net/2009/04/linux-distro-mize-kar-behtarin-tozi-linux/
سلام
به نظر من اگر یک شرکت بزرگ و ثروتمند و معروف و قدرتمند و بانفوذ , سیستم عامل دبیان را رسما پشتیبانی می کرد و همه ی امتیازات سایر توزیعها را به دبیان اضافه می کرد و نصاب ساده و اسان و قابل فهم برای دبیان می ساخت و عملا برایش یک استور نرم افزاری خیلی بزرگ و کامل می ساخت و نسخه ی مخصوص گوشی هوشمند می ساخت ودبیان را رسما روی همه ی گجتها و دیوایسها پورت می کرد و همه ی نرم افزارهایش رابط گرافیکی کاربر داشتند این مشکلات حل می شدو سیستم عامل چند هسته ای و قابل حمل و رایگان و اوپن سورس دبیان براحتی می توانست ویندوز و مکینتاش و یونیکس و اندروید را شکست دهد و خیال همه را راحت می کرد .
لینوکس فقط وقتی میتونه تمام دنیای دیجیتال را علنا و بطور واضح فتح کنه و سایر سیستم عاملها را از رده خارج کنه که تمام توزیعهایش با هم ادغام شوند یا اینکه همه به دبیان بپیوندند. این همه توزیع لینوکسی اجازه نمیده لینوکس سایر سیستم عاملها را شکست بده. باید فقط روی دبیان تمرکز کرد .
خب موافق نیستم باهات… یکی از خوبیای لینوکس اینه که انتخابا زیادن و همه میتونن با همه رقابت کنن، الان پشت مکینتاش، شرکتی مثل اپل هست، ولی market share اپل از دسکتاپ حدود ۶ درصد و لینوکس حدود ۴ درصده! و در عوض لینوکس روی سرورها اصلا رقیب نداره! برای دسکتاپ هم به مرور سهم بیشتر میشه!
سلام
من از مطالعه مقالات شما خصوصا مثل این مقاله بسیار استفاده کردم با نظرات شما موافقم تجربیات من همینها هستش من یه عاشق یادگیری کامپیوتر هستم که قبل از شروع پروژه فدورا با لینوکس suse شروع کردم ولی بدلایل
با کامپیوتر مداوم کار نکردم یه مدتی با دبیان ابونتو ومینت کار کردم
الان این توزیع ها رو برای خودم انتخاب کردم
یکسال پیش مجبور شدم بعد از یک ناپایداری در گرافیک سیستمم توزیع آرچ که برای بیش از۲۰ماه داشتمش و بسیار راحت بودم پاک کردم البته مدتها با همون آرچ سرور بود ولی من نیاز به فضای زیاد در اختیار آرچ داشتم پس پارتیشن بندی جدیدکردم و سیستم رو به عنوان سرور تنظیم کردم برای سرور دبیان رو می پسندم تا به عنوان سرور فایل و ماشین های مجازی که با کی وی ام و LXC رو ش و دو تا هارد یک ترا دارم با دبیان عالیه دلیلم را هنماهای زیاد و آشنایی و سرراستی برای خودم بود برای سرور واقعی سمت سنت اوس و opensuse چون آشنایی نداشتم زیاد نرفتم البته تمام توزیع های مادر واصلی و بعضا فرعی و BSD ها رو بصورت مجازی روی سرور دارم و آموزش هام رو با اونها انجام میدم
برای کار های شبکه و آموزش امنیت بروی لب تاپم هم از parrot SOS (به نظرم جانشین خوب و پایداری هستش برای کالی و بلک آرچ (البته بلک آرچ خیلی بهتر شده و پایدارتر)یک سالی هست که دارمش از ورژن ۳.۷ نصب کردم ۴.۳ برام نصب هست) استفاده میکنم هم بصورت نصب شده هم فلش بسیار پایدار هست و قابلیت زیاد برای کار شبکه و همینطور برای مصارف عادی(:
یه ویندوزم برای بازی داشتم بعد از آپدیت و کلین دیسک به فنا رفت منم خیلی راحت خودم رو خسته نکردم جاش رو دادم به آرچ با ابزار بلک آرچ الان هم بعد از یکم کار با LXC جنتو هوس جنتو کردم مجازی ش رو با کی وی ام امتحان کردم حالا میخوام با آرچی که دارم جنتو نصب کنم رو لب تاپ